sıtma riski ile ilgili bir sorum var. Esim 7 gun once afrikadan döndü. 5gunluk is seyahattinden sonra bu gece nabzinda artis boynunda genel bir kizariklik 37.5 ates var.su an hafif titreme basladi.uyudu.kollarında sinek isiriklari mevcut.seyahate gitmeden seyahatte ve sonrasinda kullanmasi gereken ilaclarini aldi oradada korunmus fakat isirildi.gece dr gittik enfeksiyon dr olmadigi icin sabaha randevu aldik.endiseleniyorum en azindan evde ne yapmaliyim.yada beklemeden baska bir hastaneyemi gitmeliyim?
cevap:
Sıtma; kuluçka süresi ortalama 7 gün olan akut ateşli bir hastalıktır. Semptomlar sıtma-endemik bölgeye gidildikten en erken 7 gün sonra (genellikle 7-30 gün içinde) görülmekle beraber, sıtma-endemik bölgeden ayrıldıktan birkaç ay (nadiren bir yıla kadar ) sonrasında da görülebilir.
Şu belirtiler varsa ACİL DOKTORA müracaat ediniz:
- ateş,
- titreme,
- terleme
- baş ağrısı,
- bulantı,
- kusma
- kas ağrısı
- halsizlik
Bu belirtiler aralıklarla oluşabilir. Tedavi edilmediğinde nöbet, bilinç bulanıklığı, böbrek yetmezliği, akut solunum sıkıntısı sendromu, koma ve ölüm görülebilir.
Sıtma, özellikle de P. falciparum sıtması, klinik durumda hızlı ve beklenmedik şekilde kötüleşme görülebilen ve acil müdahale gerektiren tıbbi bir durumdur. P.falciparum sıtmasına yakalanan hastaların yaklaşık %1’inin bu hastalıktan öldüğü tahmin edilmektedir.
Tanı ve Tedavi
Sıtma belirtileri görülen yolcular mümkün olan en kısa zamanda bir tıbbi değerlendirmeden geçmelidir. Sıtma-endemik bir ülkeden kısa bir süre önce dönen ve ateşi olan hastalarda sıtma göz önünde bulundurulmalıdır.
Sıtmanın kesin tanısı mikrobiyolojik inceleme ile konur. Sıtmanın mikrobiyolojik tanısında tüm dünyada en yaygın kullanılan yöntem, hastanın parmak ucundan alınan kanın lama yayılıp boyanmasıyla hazırlanan preparatların ışık mikroskobu altında incelenmesidir. Kalın damla ve ince yayma olarak tanımlanan bu incelemede plasmodiumlar görülerek tanı konulur. Kalın damla ile parazit varlığı araştırılırken, ince yayma ile enfeksiyona neden olan tür belirlenir. Eğer ilk kan örneğinde parazit saptanmadıysa ve klinik şüphe veya semptomlar devam ediyorsa, 6-12 saat aralıklarla 2-3 kez yeni kan örneği alınarak inceleme tekrar edilmelidir. Ayrıca sıtma parazitlerinden elde edilen antijenleri tespit etmek için değişik kan testleri bulunmaktadır ve 2-15 dakika gibi kısa sürede sonucu gösterir.
Erken tanı ve uygun tedavi hayat kurtarabilir. Özellikle falciparum sıtması eğer tedavi 24 saatten fazla gecikirse ölüme yol açabilir.
Sıtma teşhisi konulmuş hastaların tedavisinde hastalığın durumuna göre çeşitli sıtma ilaçları uygulanmaktadır.
Sıtma, Anopheles sivrisinekleri tarafından yayılan Plasmodium parazitlerinin neden olduğu ciddi bir hastalıktır. Hastalık, özellikle tropikal ve subtropikal bölgelerde yaygındır. Sıtma riski, kişinin bulunduğu bölgeye, sivrisinek ısırıklarına maruz kalma sıklığına ve alınan önlemlere bağlı olarak değişir.
Sıtma Riski & Etkileyen Faktörler
- Coğrafi Bölge:
- Sıtma, özellikle Sahra altı Afrika, Güney ve Güneydoğu Asya, Latin Amerika ve Orta Doğu gibi bölgelerde yaygındır.
- Bu bölgelerde yaşayan veya bu bölgelere seyahat eden kişiler daha yüksek risk altındadır.
- Sivrisinek Maruziyeti:
- Anopheles sivrisinekleri, geceleri aktif oldukları için gece dışarıda vakit geçiren kişiler daha yüksek risk altındadır.
- Koruyucu giysi, sivrisinek kovucular ve sineklik kullanımı risk azaltabilir.
- Önleyici Tedbirler:
- Sıtma riski taşıyan bölgelere seyahat edenler için sıtma ilaçları (kemoprofilaksi) önerilir.
- Düzenli sinek kovucu kullanımı, uzun kollu giysiler giyme ve cibinlik kullanma gibi önlemler de önemlidir.
- Yerel Sağlık Altyapısı:
- Sağlık hizmetlerinin sınırlı olduğu bölgelerde sıtma vakaları daha yaygın ve ölümcül olabilir.
- Erken teşhis ve tedavi, hastalığın ciddiyetini azaltmada kritiktir.
Sıtma Riski Azaltma Yolları
- Kemoprofilaksi: Yüksek riskli bölgelere seyahat edenler için önerilen sıtma ilaçlarının kullanımı.
- Sivrisinek Kovucular: DEET veya picaridin içeren sivrisinek kovucular kullanmak.
- Koruyucu Giysiler: Uzun kollu giysiler ve uzun pantolonlar giymek.
- Cibinlik Kullanımı: Sivrisineklerin aktif olduğu saatlerde cibinlik altında uyumak.
- Çevresel Kontrol: Sivrisinek üreme alanlarının azaltılması (durgun su birikintilerinin ortadan kaldırılması).
Seyahat Öncesi Tavsiyeler
Sıtma riski olan bir bölgeye seyahat etmeyi planlıyorsanız, seyahatten birkaç hafta önce bir sağlık profesyoneline danışarak uygun kemoprofilaksiye başlamanız ve diğer koruyucu önlemleri almanız önemlidir. Ayrıca, seyahat sırasında ve sonrasında sıtma belirtileri (ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, kas ağrıları) gelişirse derhal tıbbi yardım almanız gerekir.
Sonuç
Sıtma riski, coğrafi bölgeye ve bireysel önlemlere bağlı olarak değişir. Yüksek riskli bölgelere seyahat edenler, uygun ilaçları kullanarak ve koruyucu önlemler alarak sıtma riskini önemli ölçüde azaltabilirler.
