Sadece hastalıklardan korunabiliyor olmamız bizi “sağlıklı bireyler” yapmaz. Dünya Sağlık Örgütünün yaptığı tanıma göre “Sağlıklı Olmak”, insanların bir bütün olarak fiziksel, ruhsal ve sosyal açıdan tam olarak iyi olma halidir. Sağlığımızı korumak için hem mikroplardan korunmamız, hem kendimizi iyi hissetmemiz, hem de çevremize iyi halimizi yansıtmamız gerekir.
Mikroplardan Korunma
Hastalıklara yol açan nedenlerin başında mikroplar gelir. Mikrop gözle görülmeyecek kadar küçük, tek hücreden oluşmuş canlılardır. Temiz olmayan yerlerde bulunan bu mikroplar ağzımızdan, burnumuzdan veya kan yoluyla vücudumuza girerek bizi hasta edebilirler. Hastalıklardan korunmak için bu mikroplardan kendimizi korumamız gerekir. Bunun için yapmamız gereken şey ise temiz olmaktır.
Temiz olmak kişilerin kendinden başlar. Uyanınca yüzünü yıkayıp saçını taramak, kıyafetlerini temiz tutmak, yemeklerden sonra dişlerini fırçalamak, tuvaletten sonra mutlaka ellerini yıkamak gibi kişisel hijyen kurallarına uymamız gerekir. Temiz olmak bizi mikroplardan koruyacağı gibi aynı zamanda kendimize güven duymamızı da sağlar. Her zaman temiz ve düzenli görünmemiz, arkadaşlarımız arasında daha saygın ve güvenilir olarak tanınmamızı sağlar. Unutmayın, herkes saçları dağınık, kıyafeti kirli ve tırnakları uzun arkadaş yerine temiz giyimli, saçları taranmış ve güler yüzlü arkadaşları tercih eder.
Mikroplardan korunma sadece kişisel temizlik ile olmaz. Yaşadığımız yerlerin de temizliğini önemsemeliyiz. Oturduğumuz evlerin, okuduğumuz okulun, yaşadığımız sokakların temizliği de mikropların yayılmaması için önemlidir. Bunların yanında toplu olarak yaşadığımız yerler olan özellikle okullar başta olmak üzere kütüphaneler, yemekhaneler, toplu taşıma araçları gibi yerlerde de mikropların olabileceğini unutmamalıyız. Bu ortamlarda uzun süre kalmamız gerekiyorsa arada hava almak için dışarıya çıkmamız korunmamıza yardımcı olacaktır.
Okullarda ise bunun için teneffüs (nefes alma) zamanları belirlenmiştir. Teneffüslerde hem kendimizin hava alması için hem de sınıfın havasının değişebilmesi için dışarı çıkmamız faydalı olacaktır. Herkes dışardayken nöbetçi tarafından pencereler açılarak sınıf havalandırılırsa havada asılı kalmış mikropların temizlenmesi de sağlanmış olur. Tuvaletten sonra ve herhangi bir şey yeyip içmeden önce ellerimizi yıkamak yine okulda dikkat etmemiz gereken en önemli temizlik kurallarındandır.
Beslenme
Mikroplardan ne kadar uzak kalmaya çalışsak da aslında vücudumuzda mikroplar barındırmaktayız. Bu mikroplar vücudumuz ile dış dünya arasında dengeyi sağlamakla görevlidirler. Artmadıkları veya değişime uğramadıkları sürece vücut direncimizi kıramayacakları için bedenimize bir zarar vermezler ve bizi hasta edemezler. Biz oluşan bu dengeyi sağlıklı beslenerek korumaya devam etmeliyiz. Sağlıklı beslenme sayesinde alacağımız protein, vitamin ve mineraller bedenimizin gelişimini sağlayacağı gibi mikroplara karşı bir kalkan olan vücut direncimizi de güçlendirecektir.
Ruhsal ve sosyal olarak iyi olma hali
Temiz olmamız bizi hasta olmaya karşı korusa da tam anlamıyla sağlıklı kılmaz. Sadece temiz olmamız kendimizi iyi hissettirmeye yetmez. Daha iyi olmak için dinlenmek, spor yapmak ve aynı zamanda eğlenmek için de vakit ayırmamız gerekir.
Vücut sürekli işleyen bir makine gibidir. Makinadan farkı, düşünüyor olabilmesi ve enerji kaynaklarının yenilenebiliyor olmasıdır. Düşüncelerini ve enerjisini ancak dinlenerek yenileyebilir. Dinlenme aktif ve pasif olarak yapılabilir.
Aktif dinlenme insanların kendine vakit ayırarak spor yaptığı veya arkadaşlarıyla geçirdiği güzel zamanlardır. Bu esnada beden çalışırken beyin kendini daha mutlu düşüncelerle dinlendirerek yeniler. Sevdiğiniz insanlarla sevdiğiniz şeyleri yapmak sizi mutlu hissettirecektir. Mutlu olduğunuzda vücudunuzdan salınan endorfin (mutluluk hormonu) bedensel ve zihinsel dinginlik sağlayacaktır.
Pasif dinlenme ise bedeni yormadan yapılan dinlenme şeklidir. Kanepeye uzanıp güzel müzikler dinlemek, kitap okumak, sevdiğiniz bir enstrümanı çalmak, el işleri yapmak gibi basit uğraşlar insanı rahatlatır. Günümüzde ise tüm bu dinlendirici uğraşların yerini asıl kullanım amacı hızlı iletişim ve bilgi paylaşımı olması gereken cep telefonları ve tablet bilgisayarlar almaktadır. Amaçları dışında uzun süre oyun ve eğlence maksatlı kullanıldığı zaman insana yarardan çok zarar veren bu cihazlar beyni dinlendirmek yerine gözleri yorarken beyni hırs dolu oyunlarla yormakta, oynarken alınan duruş pozisyonundan dolayı özellikle çocuklarda beden gelişimini olumsuz etkilemektedir. Dolayısıyla pasif dinlenme için tercih edeceğiniz uğraşın sizi ne kadar dinlendirdiğini göz önüne alarak tercihinizi yapın.
Son olarak dinlenmenin en önemlisi gece uykusudur. Çocukların günlük en az dokuz saat, erişkinlerin ise yedi saat uyku uyumaları gerekmektedir. Az uyumak gün içinde çabuk yorulmaya, dikkat eksikliğine ve keyifsizliğe neden olabilir. Kişinin bu uykusuz ve yorgun hali arkadaşları tarafından yadırganabilir. Az uyumanın dolaylı olarak kişinin kendisi kadar çevresine de zarar verebileceğini unutmayın.
Sağlıklı olmak sadece “hasta olmamak” değildir!
Sağlıklı bir insan bedenen ve ruhen tam bir iyilik hali içinde bulunuyor olmalı. Bunu başarmak için temiz olmalı, sağlıklı beslenmeli, dinlenmeli, spor yapmalı ve uykumuzu almış olarak uyanmalıyız. Tercih ettiğimiz uğraşlar zamanımızı almamalı, zamanımızı verimli geçirmemize yardımcı olmalı ve bizi mutlu etmelidir. Mutluluğumuzu hissedip, çevremizle paylaşabildiğimiz sürece kendimizi sağlıklı kabul edebiliriz.
