Bu yazıda tıbbi olarak yapılan bir işlemin neden bir hekim tarafından yapılması gerektiğini, hekim olmayan kişiler tarafından yapılması durumunda tedavi yapan kişi/kurumun kime karşı ne suç işlediğini, hangi kanuna dayandığını, nereye şikayet edilmesi gerektiğini ve ne tür sonuçları olduğunu izah etmeye çalışacağım.
Hacamat, Saç Ekimi, Dolgu, Botoks, Sülük Uygulamak nedir?
Bu kavramlar tıbbi işlemlerdir. Yani bir insanı tedavi etmek amacıyla yapılan uygulamalardır. Bu uygulamalardan hacamat, sülük, dolgu, botoks gibi işlemlerin tıbbi bir işlem olduğu Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp (GETAT) Uygulamaları Yönetmeliği ve Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik ile kabul edilmiştir.
Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Nelerdir?
Bitkisel tedavi (Fitoterapi), Sülük uygulaması, Homeopati, Kayropraktik, Larva Uygulaması, Hipnoz, Apiterapi, Mezoterapi, Hacamat, Müzik Terapi, Ozon Terapi, Refleksoloji, Akupunktur, Proloterapi, Osteopati
Tedavi Yetkisi
“Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun” olarak adlandırılan belge, tıp ve benzeri sağlık alanlarındaki uygulamaların nasıl gerçekleştirileceğini düzenleyen bir kanundur. Bu kanun, tıbbi uygulamaları yapanların niteliklerini, uzmanlık şartlarını, izinleri ve belgelendirmeyi kapsar. Aynı zamanda, hangi koşullarda cerrahi müdahalelerin yapılacağını ve belirli durumlarda kimlerin tıbbi müdahalelerde bulunabileceğini belirler.
1nci maddesi ülkemizde tedavi yapmaya yetkilileri belirler.
Türkiye Cumhuriyeti dâhilinde tababet icra ve her hangi surette olursa olsun hasta tedavi edebilmek için tıp fakültesinden diploma sahibi olmak şarttır.
TABABET VE ŞUABATI SAN’ATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUN Madde 1 – (Değişik: 11/10/2011-KHK-663/58 md.)
Doktor olmayan hiç kimse tedavi uygulayamaz!
Kimler Hacamat Yapabilir? Kim Sülük Uygulayabilir? Kimler Akupunktur Uygular? Hipnoz yapabilir?
GETAT Yönetmeliği kapsamında Sağlık Bakanlığı’nın yetkilendirdiği eğitim kurumundan eğitimini tamamlayarak sertifikalandırılmış ve Bakanlık tarafından sertifikası akredite edilmiş herkes Bakanlıkça onaylanmış uygulamaları yapabilirler. Hekim olmayan yaparsa ne olur?
Bu uygulamalar alalade yerlerde yapılamaz. Yine ilgili yönetmeliğin belirlediği şartları taşıyan ve Sağlık Bakanlığı denetimindeki muayenehaneler, hastanelerin GETAT Birim veya Ünitelerinde yapılabilir. Yapılmazsa Ne Olur?
Kimler Dolgu, Botoks yapabilir?
Dermatoloji Uzmanları, Plastik Cerrahlar, Medikal Estetik Belgesi veya GETAT Yönetmeliğine göre mezoterapi eğitimi almış ve sertifikaları Bakanlıkça onaylanmış hekimler, yine Sağlık Bakanlığı denetiminde olan muayenehane, Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşları ve polikliniklerinde dolgu, botoks ve diğer estetik işlemlerini yapabilirler.
Saç Ekimini Kimler yapabilir?
Saç ekimi, minimal invaziv bir cerrahi işlemdir. Saç ekimi ile ilgili yeni bir yönetmelik yayınlanmıştır. Bu yönetmelik öncesinde Sağlık Bakanlığı denetiminde olan Güzellik ve Estetik Amaçlı Sağlık Kuruluşlarında bulunan saç ekim merkezlerinde hekim tarafından yapılabilmekteydi. Yeni yönetmelik, saç ekimi eğitimi alan ve sertifikaları onaylananlar tarafından yapılabileceğini belirtmektedir.
Hekim Dışında Tedavi Uygulayanlara Yaptırımlar ve Cezalar
- Hekim olmadığı halde hacamat, sülük gibi geleneksel tedavi yöntemlerini uygulayanlar,
- Hekim olmadığı halde dolgu ve botoks işlemleri yapanlar,
- Hekim olmadığı halde saç ekimi yapanlar,
Menfaat temin etmese bile, sağlık mensubu olmayan kişiler tarafından hiçbir şekilde sağlık beyanları kullanılarak tanıtım yapılamayacağı ve bu yönde sağlık hizmeti sunulamayacağı kuralını ihlal etmek suretiyle 1219 Sayılı Kanunun 25. maddesine aykırılık suçları nedeniyle 2 yıldan – 5 yıla kadar HAPİS ve 1000 güne kadar para cezasına çarptırılabilir.
Diploması olmadığı hâlde, menfaat temin etmek amacına yönelik olmasa bile, hasta tedavi eden veya tabip unvanını takınan şahıs iki yıldan beş yıla kadar hapis ve bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
TABABET VE ŞUABATI SAN’ATLARININ TARZI İCRASINA DAİR KANUN Madde 25 – (Değişik: 23/1/2008-5728/22 md.)
Ayrıca bu kişilerin sağlık kuruluşu statüsünde bulunmayan ve bu yönde sağlık hizmeti sunulamayacağı kuralını ihlal etmek suretiyle üzerine atılı 3359 Sayılı Kanunun Ek 11. Maddesine muhalefet suçunu işlediğinden ötürü 1 yıldan 3 yıla kadar ve 20.000 güne kadar adli para cezası ile cezalandırılabilir.
Sağlık hizmeti sunumu ile ilgili tüm iş ve işlemler Sağlık Bakanlığınca denetlenir.
Olağanüstü durumlarda mesleğini icraya yetkili kişilerce acil sağlık hizmeti ulaşana ve sağlık hizmeti devamlılık arz edene kadar verilecek olan sağlık hizmeti hariç, ruhsatsız olarak sağlık hizmeti sunan veya yetkisiz kişilerce sağlık hizmeti verdirenler, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Özel izne tabi hizmet birimlerini Sağlık Bakanlığından izin almaksızın açan veya buralarda verilecek hizmetleri sunan sağlık kurum ve kuruluşları, bir önceki aya ait brüt hizmet gelirinin yarısına kadar idari para cezası ile cezalandırılır.
SAĞLIK HİZMETLERİ TEMEL KANUNU Ek Madde 11 – (Ek: 2/1/2014-6514/46 md.)
İzinsiz veya Yetkisiz Sağlık Hizmeti Sunumu
Kaynak: İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü
Şifacılar, Sahte Psikolog, Sahte Hekim
TESPİTE YÖNELİK İŞLEMLER/DENETİM
- İş yerinin tabelasının bulunup bulunmadığının, tabelada ne yazdığının,
- İş yerinin herhangi bir kurumdan (Belediye, Milli Eğitim, il Gıda Tarım, İl Dernekler vb.) ruhsatı/faaliyet belgesi var mı? (fotoğrafı yada bir örneği – okunaklı çekilmiş örneği)
- Yerinde sağlık hizmeti ve/veya sağlık hizmeti sunumuna yönelik reklam, ilan (ayrılmış oda/bölüm, malzeme, kayıt, hasta/danışan, el broşürü….)
- Şikayete konu kişi/kişilerin sağlık meslek mensubu olduğuna dair eğitim durumunu gösterir belge (diploma, sertifika örneği, denklik belgesi)
- İş yerinin faaliyet gösterdiği adrese düzenlenen vergi levhası örneği,
- İş yerinde çalışan kişi/kişilerin SGK kayıtlarını gösterir belge örneği,
BEYAN ALINMASI
- Tespit edilen web sayfalarının (internet sitesi, sosyal medya hesapları vb.) iş yerine/şikayete konu kişiye ait olup olmadığına ve iş yerine/şikayete konu kişiye ait başka web sayfası olup olmadığına dair beyanı,
- İş yerinin başka bir şubesinin (bu adres şube ise merkezi ve başka şubelerin) bulunup bulunmadığı,
Önemli: Tüm tespitlerde (tabela, mahal, ilan afiş, ruhsat, fotoğraflanması, yada okunaklı birer örneklerinin alınması
İzinsiz/yetkisiz sağlık hizmeti sunumunun tespiti veya bu hizmetin verildiğine dair yüksek kanaat oluşması durumda;
İş yerinin başka bir kurum tarafından ruhsatlandırılmış ise;
a) İzinsiz/yetkisiz sağlık hizmeti sunumunun tespiti ile ilgililer hakkında Müdürlüğünüzce Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulur,
b) İş yerinde sağlık hizmeti sunumuna izin verilmemesi için ilgili kuruma bildirimde bulunulur,
c) Gerek görülmesi halinde ilgili kurum ile aralıklı denetim yapılır,
İş yeri, başka bir kurum tarafından ruhsatlandırılmamış ise;
a) Gerekli güvenlik tedbirleri aldırılarak, alınan Kaymakamlık Makam Olur’u ile gecikmeye mahal verilmeden faaliyetinin sonlandırılması
b) Müdürlüğünüzce Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması
c) Mezkur adrese aralıklı olarak denetim yapılması
